Eric Tiggeler
Eric Tiggeler is tekstschrijver, ontwikkelt communicatietrainingen voor het Taalcentrum-VU en schrijft taaladviesboeken. Zie ook schrijfgids.nl
Sinds de coronacrisis thuiswerken tot nieuwe norm maakte, is het zoomen niet van de lucht. Voor wie het niet kent: Zoom is software om te videobellen met (kleine of grote) groepen. Daar zijn meer oplossingen voor, maar Zoom werd in rap tempo zeer populair ‘omdat het zo gemakkelijk te gebruiken is’. Maar dat lijkt meer te zeggen over het gebrek aan gebruiksvriendelijkheid van de concurrentie dan over de kwaliteiten van Zoom.
Onlinegebruikerstest
Dat er wat schort aan het gebruiksgemak van Zoom, is niet per se mijn persoonlijke indruk. Je krijgt bijvoorbeeld zo’n 400.000 resultaten als je googelt op ‘Zoom tutorial’ – blijkbaar spreekt de werking van de supereenvoudige software niet helemaal voor zich.
Maar nog veel sprekender zijn de resultaten van de tests met echte gebruikers die ik zelf heb uitgevoerd. En die ook jij hebt uitgevoerd, als jij ook gebruiker van Zoom bent. Het bijzondere van videobellen is namelijk dat je altijd onontkoombaar meeleeft met de individuele gebruikservaring van de andere deelnemers. Als ze iets niet snappen of iets verkeerd doen, staat de vergadering daar noodgedwongen collectief bij stil. Vaak is ‘uitleggen hoe iets in Zoom werkt’ dan ook een fors onderdeel van de agenda van de eerste online vergaderingen die mensen meemaken.
Onzichtbare opties
Op die manier is zoomen met nieuwe gebruikers steeds weer een leerzame usability test. De Zoomdesigners hebben een scherm ontworpen dat uitblinkt door leegheid: zodra de vergadering begonnen is, zien deelnemers een zwart vlak met daarin de hoofden van medevergaderaars. Het idee erachter zal zijn dat de deelnemers zo min mogelijk worden afgeleid van het gesprek. Maar het werkt contraproductief, want videobellers willen helemaal niet alleen maar praten en luisteren. Ze willen bijvoorbeeld toch nog hun videocamera aanzetten, die ze per ongeluk uit hadden staan, of hun microfoongeluid juist weer snel uitzetten als de pakketbezorger aanbelt. Hoe doen ze dat? Daar gaat het mis: de besturingselementen zijn verstopt.
Gemutete Gerard
Vandaar dat er de afgelopen maanden ontelbare Zoomgesprekken zijn gevoerd met dialogen als de volgende. ‘Gerard, welkom in de vergadering, ik zie dat je nog op Mute staat, kun je jezelf even unmuten? Dat is dat je je geluid aanzet, ja, nee, dat staat wel aan, maar je microfoon dus. Gerard, luister even, ik zie je praten, maar wij horen je niet! Kun je even naar onderaan gaan met je muis? Nee, niet naar Start, dat is van Windows, maar onderaan het venster waarin je onze hoofden ziet. Zie je nu een ei in een eierdopje? Dat is een microfoon. Met een rode streep erdoor. Kun je daarop klikken? Er staat ‘Unmute’ bij. Dan kunnen we je horen, Gerard. Ja, ik hoor het, het is je gelukt! Welkom, Gerard!’
"Zoomen is steeds weer een leerzame usability test”
Gemma’s gemiste gallery
En zo gaat het door tijdens de vergadering. Gemma breekt in: ‘Sorry jongens, mag ik even iets zeggen, ik zie nu ineens nog maar vier mensen, waar is iedereen gebleven?’ ‘Goed dat je dat zegt, Gemma, we zijn er alle tien nog hoor. Maar dan moet je even naar rechtsboven met je muis. O, je zit op een tablet? Dan moet je even je scherm aantikken bovenaan. Rechtsboven. Zie je dan dat er ‘Gallery view’ komt te staan? Ja, dan moet je dat aantikken. Dat betekent dat je ons allemaal kunt zien in kleine schermpjes, zie je wel? Is het gelukt, Gem? Fijn!’
Herkennen wordt onthouden
De problemen waar duizenden Gerards en Gemma’s tegenaan lopen, hebben te maken met een rare ontwikkeling in het ontwerp van gebruiksinterfaces. Er was een tijd dat je computerprogramma’s bediende met taal (via menu’s), daarna werd die taal steeds vaker ingewisseld voor tekens (icoontjes), en nu lijkt de nieuwe stap: taal noch teken. Al is er voldoende schermruimte om desnoods honderden knoppen en tekstlabels in beeld te brengen, Zoom biedt je een interface zonder zichtbare aanwijzingen hoe je hem gebruikt. Aanwijzingen in taal begrijp je direct, aanwijzingen in icoontjes moet je herkennen en vertalen naar taal: ‘huisje’ is ‘terug naar start’. Maar voor verborgen bedieningselementen is nóg een stap nodig: ontdekken en onthouden waar ze verstopt zijn.
Natuurlijk, het kost maar een seconde om Zooms knoppen in beeld te krijgen, en er is zelfs een optie om ze altijd in beeld te hebben, maar dat had eigenlijk de standaard moeten zijn. Het Zoomscherm doet een beroep op kennis die nieuwe gebruikers nog niet kunnen hebben, en daardoor wemelt het in de onlinevergaderwereld elke dag weer van de gefrustreerde Gerard-en-Gemma-momenten. Zoom is heel gebruiksvriendelijk, maar alleen als je al weet hoe het werkt – en dat blijft toch een vrij eigenzinnige opvatting van gebruiksvriendelijkheid.
Eric Tiggeler. Credit: archief Tiggeler
-
Taal noch teken (copy)
Vorig artikel
Warning: Undefined array key -1 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/tekstbladpremium.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 965
-
Taal noch teken (copy)
Volgend artikel
Warning: Undefined array key 0 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/tekstbladpremium.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 928
Nog geen abonnee?
Tekstblad verschijnt 4 keer per jaar. Word lid en ontvang meteen het volgende nummer van Tekstblad!
Ga naar de website of stuur een e-mail naar klantenservice@virtumedia.nl
Contact
Redactieadres Tekstblad, p/a Departement van Communicatie en Cognitie, Tilburg University, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg of redactie@tekstblad.nl.
Uitgever Virtùmedia, Postbus 595, 3700 AN Zeist, 030-6920677, tekstblad@virtumedia.nl, virtumedia.nl
© Tekstblad – 2023