UIT DE PRAKTIJK
De coronacrisis verbeeld
Hoe maak ik een goede infographic? (17)
De vergelijking tussen de coronacrisis en oorlog is al vaker gemaakt. In één opzicht gaat de vergelijking absoluut op: zowel in oorlogssituaties als tijdens deze crisis wordt beeld steeds belangrijker, met name als het gaat om grafieken en overzichtskaartjes. Waarbij interactiviteit, in het geval van corona, een enorme boost kreeg.
JOS VAN DEN BROEK
is emeritus hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de Universiteit Leiden. Hij is een van de auteurs van Beeldtaal – Perspectieven voor makers en gebruikers, waarvan in 2019 een drastisch herziene derde druk verscheen. Een nieuw boek over infographics is bijna af.
Credit: Unsplash/United Nations
Dat het coronavirus de wereld in zijn greep heeft, zullen we weten ook! Op ieder gewenst moment van de dag kunnen we een update krijgen met de nieuwste cijfers over aantallen besmettingen, ziekenhuisopnamen, patiënten op de intensive care en overledenen, waar ook ter wereld. Zo heeft het Center for Systems Science and Engineering (CSSE) van de Johns Hopkins University in het Amerikaanse Baltimore een COVID-19 Dashboard opgetuigd waarin je voor ieder land de officiële cijfers kunt vinden, inclusief al dan niet logaritmisch uitgezette grafieken (Figuur 1).
Of alle gepresenteerde cijfers in het dashboard kloppen, is gemakkelijk te beantwoorden: nee dus. Neem Nederland. Op 20 mei jl. (het moment van schrijven) lag het aantal ‘officiële’ coronadoden op 5734 – overleden patiënten die op corona waren getest. Het Centraal Bureau voor de Statistiek schat echter een ‘oversterfte’ door corona op ongeveer 9000.
Figuur 1
Het COVID-19 Dashboard voor 20 mei 2020, ingezoomd op Nederland. (Bron: Center for Systems Science and Engineering (CSSE), Johns Hopkins University). Bron: https://tinyurl.com/ycjlljnd.
Figuur 2
Ziekenhuisrapport in België van 18 mei 2020 van de website van De Standaard. De grafiek met gegevens van Sciensano, het Belgische instituut dat gezondheidsbeleid ondersteunt, is gemaakt met Flourish. Aangeklikt is het aantal overledenen op 18 mei 2020. Bron: standaard.be.
Lastige vergelijking
In België lag op 20 mei het aantal besmettingen per hoofd van de bevolking twee keer zo hoog als in Nederland. Maar daar staat tegenover dat de Belgen per hoofd van de bevolking bijna drieënhalf keer zo veel tests uitvoerden als hun noorderburen. Bovendien werden verpleeghuisdoden met vermoeden van corona in België wél meegeteld. Dat alles maakt het zelfs lastig om twee buurlanden van vergelijkbare grootte met elkaar te vergelijken.
Dan hebben we het hier nog over twee landen waarvan we de gepresenteerde cijfers redelijk kunnen vertrouwen. Dat Europa ook heel wat minder betrouwbare overheden kent, weten we maar al te goed. Het zij zo; het dashboard van CSSE is tot dusver het beste wat we hebben. We zullen het ermee moeten doen.
Figuur 3
Aantal sterfgevallen aan COVID-19 per dag in Nederland op 20 mei 2020 (gele balkjes). De blauwe lijn geeft het zevendaags gemiddelde aan, een betrouwbaarder maat omdat niet alle sterfgevallen op dezelfde dag worden doorgegeven. De laatste datum is aangeklikt. De grafiek met gegevens van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne RIVM is gemaakt met Flourish. Bron: volkskrant.nl.
Figuur 4
Interactief kaartje van de Duitse verkiezingen, waarbij Görlitz is aangeklikt. In het uiterste zuidoosten van het voormalige Oost-Duitsland werd de ultrarechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) de grootste partij. Bron: Flourish.studio.
Tijdens de coronacrisis toont de website van elke zichzelf serieus nemende krant of omroep wel een interactief kaartje waarop per gemeente of gezondheidsregio de coronastand van de dag is op te zoeken. Meestal geeft zo’n site ook een aantal grafieken met besmettingen, ziekenhuisopnamen, opnamen op de intensive care (in Vlaanderen heet dat in goed Nederlands intensieve zorg) en coronadoden (Figuur 2, Figuur 3).
Het valt op dat nieuwsorganisaties zwaar leunen op software van Flourish Studio, die het gebruikers erg gemakkelijk maakt om kant-en-klare grafieken te maken. Nadeel is dat alles wel heel erg op elkaar gaat lijken. Ook voor kaartjes is Flourish een interessante optie. Het is sowieso erg de moeite waard om de verschillende mogelijkheden op de site te bekijken (Figuur 4).
Voor interactieve kaartjes is, naast Flourish, Leaflet in zwang gekomen. Dat is een open-source JavaScript-bibliotheek voor mobielvriendelijke interactieve kaarten. Leaflet is een mooi alternatief voor Google Maps. Een van de gebruikers is de Volkskrant (Figuur 5). Datzelfde geldt voor LocalFocus, een in datavisualisatie gespecialiseerd bedrijf. Met een dataplatform en de LocalFocus Nieuwsdienst heeft het een stevig aandeel in de Nederlandstalige media. Klanten zijn bijvoorbeeld AD, Het Parool, De Standaard en nu.nl.
LocalFocus heeft een Nederlandstalige website. Voor studenten is er een gratis jaarlijks lidmaatschap, met oefenbestanden met Nederlandse data (‘Wildplassen groeit het hardst in Utrecht’). Nederland is op alle mogelijke manieren in te delen, en dat biedt lokale journalistiek enorme voordelen.
Een commerciële maar visueel erg aantrekkelijke en zeer gebruiksvriendelijke concurrent is het Duitse Datawrapper. Kijk op de site en raak verrast door wat er allemaal mogelijk is voor elke indeling (provincie, gemeente, postcodegebied) van een land die je maar wenst (Figuur 6).
Internationaal is ook arcgis.com actief. Het CSSE van Johns Hopkins University heeft er bijvoorbeeld het eerdergenoemde en inmiddels wereldberoemde COVID-19 Dashboard mee gemaakt (Figuur 1).
Alternatief voor Minecraft
Zijn je kinderen het Minecraften zat en hebben ze ook hun grootouders niets nieuws meer te vertellen via Skype, laat ze dan naar een van de genoemde sites gaan. Daag hen uit om interactieve kaartjes te maken van een land of regio, op basis van een gedownloade of fictieve dataset. Goede datasets vind je bijvoorbeeld op: cbs.nl, rivm.nl, departementwvg.be/open-data en statbel.fgov.be/nl.
Alle bieden een zeer leerzame exercitie waarbij kinderen al spelend leren over statistiek, datasets, rekenen, visuele communicatie, epidemiologie en geografie. Misschien komen ze zelfs wel op het idee van een nieuw en nog spannender spel. Tel uit je winst.
Figuur 5
Sterfte aan COVID-19 per Nederlandse gemeente op 20 mei 2020: sterfgevallen waar besmetting met het virus door een test is vastgesteld. Gemaakt met Leaflet. Bron: volkskrant.nl.
Figuur 6
Interactief kaartje van het aantal coronabesmettingen in België op 18 mei 2020, waarbij Bouillon is aangeklikt. Gemaakt met Datawrapper. Bron: demorgen.be.
-
Hoe maak ik een goede infographic? (copy)
Vorig artikel
Warning: Undefined array key -1 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/tekstbladpremium.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 965
-
Hoe maak ik een goede infographic? (copy)
Volgend artikel
Warning: Undefined array key 0 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/tekstbladpremium.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 928
Nog geen abonnee?
Tekstblad verschijnt 4 keer per jaar. Word lid en ontvang meteen het volgende nummer van Tekstblad!
Ga naar de website of stuur een e-mail naar klantenservice@virtumedia.nl
Contact
Redactieadres Tekstblad, p/a Departement van Communicatie en Cognitie, Tilburg University, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg of redactie@tekstblad.nl.
Uitgever Virtùmedia, Postbus 595, 3700 AN Zeist, 030-6920677, tekstblad@virtumedia.nl, virtumedia.nl
© Tekstblad – 2023